سالهاست که مردم افغانستان به دلیل مشکلات امنیتی، اقتصادی و اجتماعی در کشور های مختلف مهاجر میشوند. مهاجرت هزاره‌ها درین میان، اما بیشتر بر می گردد به تعصب، نابرابری، ناروایی و کشتار های هدفمند که در کشور ما وجود دارد. کوچیدن از سرزمین مادری به دور دست ها بریدن کامل نیست. علایق های اجتماعی میتواند در یک فرایند دیگر در محیط دیگر شکل بدل کند و ادامه حیات دهد.

گاهی این علایق ها بصورت کارهای گروهی و گاهی با کارکردهای فردی برجسته میشوند و در حیات اجتماعی شان به یک روند تبدیل میشوند و این روند، مانع میشود تا بریدگی های کوچیدن فراخ تر شوند. آوارگی، مشکلات خاص خودش را دارد و این مشکلات در واقع دست و پنجه نرم کردن با موانع های متعدد چون اقامت و ماندگارشدن، کار و زندگی که از صفر شروع میشود و صدها موانع فردی و اجتماعی اند که یک مهاجر باید از آنها عبور کند تا بتواند قدم های مثبت دیگری را برای زادگاه و کشورش بردارد.

بیش از چهار دهه است که هزاره ها بدلایل که گفته شد، به کشورهای مختلف می روند و دنیای مهاجرت و آوارگی را اختیار می کنند. قصه مهاجرت هزاره ها داستان های بی شماری از زندگی فردی تا زندگی جمعی آنها را پدید آورده است. از درون این مهاجرت ها در زندگی اجتماعی آنها، کارها و فعالیت های اجتماعی و فرهنگی مثبت و خوبی شکل گرفته است. اکثر این فعالیت های اجتماعی و فرهنگی در قالب یک انجمن تشکل پیدا کرده است. انجمن ها در واقع یک سازمان کوچک اند که با کار گروهی و فعالیت های فرهنگی و اجتماعی مطابق با قوانین یک کشور، برای فعالیت و حضور فرهنگی خویش برگزیده اند.

فعالیت این انجمن ها بستگی به خواسته ها و نیازهای فرهنگی و اجتماعی اعضاء دارد. بسیاری از انجمن ها فعالیت و کار مهم انجام نمی دهند واگر فعالیت هم دارند، بیشتر در حوزه براورده کردن نیازهای ابتدایی فرهنگی و دینی اند. اما درین میان، انجمن های هم هستند در دیاسپورا که با پشتکار، برنامه ها و فعالیت های مختلف را انجام میدهند که در خور ستایش اند.

انجمن «کاتب» در کپنهاگ دنمارک، یکی از همان انجمن های است که عرصه کارهایش محدود به یک مورد و دو مورد نیست. فعالیت های انجمن کاتب در دنمارک در مقایسه با انجمن های دیگر، فعالیت و کارهای در خور را بسر انجام رسانده است. از فعالیت های هنری گرفته تا برگزاری نشست های فرهنگی دیاسپورا چون برنامه «دیدار» و «دیدار یار».

پیشینه انجمن کاتب
از میان دیوارهای نا امیدی و چالش های مهاجرت در ماه اپریل سال ۲۰۰۷ میلادی انجمن فرهنگی کاتب در شهر کوپنهاگن دنمارک تاسیس گردیده و شکل گرفته است. این انجمن از زمان تاسیس تا امروز، برعلاوه فعالیت های فرهنگی ای که داشته، خود را بر اساس اقتضای زمان عیار کرده و رشد قابل ملاحظه ای داشته است.

تلاش و فعالیت انجمن کاتب تنها در عرصه فرهنگی دیاسپورا محدود نمی شود و این انجمن با تیم متعدد و کارا توانسته از سال ۲۰۱۲ میلادی به بعد و با هماهنگی منسجم و حمایت مالیِ شورای سراسری پناهنده گان دنمارک «Danish Refugee Council(DRC) فعالیت های بی ‌پیشینه ای در راستای بازسازی و پروژه های عمرانی در افغانستان داشته باشد. این انجمن توانسته است که طی ۶ سال گذشته ۶ پروژه عمرانی و آموزشی ذیل را با مبلغ بیش از ۲۰ میلیون افغانی انجام دهد:
که از آن جمله میتوان از پروژه‌های تطبیق شده ولایت غزنی در ولسوالی جاغوری نامبرد. پروژه های اجرا شده قرار ذیل اند:

 یک مکتب مختلط در قریه خارتیزک در سال ۲۰۱۲ میلادی و با بودجه 352،228 هزار کرون دنمارکی ـ مدیر اجرایی؛ خانم مینا عباسی
 یک بند آب در کهنه ده سنگماشه در سال ۲۰۱۴ میلادی و با بودجه 308،366 هزار کرون دنمارکی ـ مدیر اجرایی؛ خانم گل بیگم حیدر
 یک کتابخانه در قریه زیرک در سال ۲۰۱۶ میلادی و با بودجه 400،053 هزار کرون دنمارکی ـ مدیر اجرایی؛ آقای عصمت زیرکی
 یک پروژه بهبود آموزش در لیسه اناث فیضیه در سال ۲۰۱۴ میلادی و با بودجه 56،900 هزار کرون دنمارکی ـ مدیر اجرایی؛ خانم مینا عباسی
 یک پروژه تهیه وسایل برای کتابخانه زیرک در سال ۲۰۱۶ میلادی و با بودجه 82،796 هزار کرون دنمارکی ـ مدیر اجرایی؛ آقای عصمت زیرکی
 پروژه کورس ارتقای ظرفیت ، آخرین پروژه با بودجه: 209،500 هزار کرون دنمارکی ـ مدیر اجرایی؛ داکتر داود احمدی و داکتر امین شریفی

شایان ذکر است که پروژه اخر انجمن کاتب، یک کورس ارتقای ظرفیت بوده و از 83 مکتب ولسوالی جاغوری ولایت غزنی معلمین اناث درین برنامه شرکت کردند. این کورس به مدت ۱۴ روز و کاملا رایگان موفقانه به پایان رسیده است. برنامه ارتقای ظرفیت زنان معلم در نوع خودش ممتاز هست و زنان در کل، مخصوصا زنان که بعنوان معلم در مکاتب مشغول آموزش به کودکان هستند، از اهمیت ویژه ای برخورداراست. توجه به ارتقای ظرفیت سازی زنان در بخش تعلیم و تربیت، کیفیت آموزش را در مکاتب متحول می سازد. اگر این روند بازهم ادامه یابد، بدون شک، تغییرات زیادی در بهتر ساختن آموزش دهی فراهم می آید. امری که در آموزش مکاتب افغانستان بدان توجهی صورت نمی گیرد.

زمینه های فراگیر تر بازسازی ویرانی های گسترده در عرصه های مختلف پس از سقوط طالبان در سال 2001 در واقع مهم ترین اهداف کشورهای بین المللی در افغانستان بوده است. گفته میشود میلیارد ها دالر برای بازسازی افغانستان وارد این کشور شده است اما تغییرات چندان ملموسی ببار نیاورده است.

مناطق مرکزی افغانستان طی بیش از دو دهه ازین کمک های بازسازی میلیاردی، سهم بسیار ناچیز برده است و اگر انکشاف یا بازسازی در عرصه های مختلف وجود داشته است، بیشتر با امکانات ابتدایی خود مردم این مناطق بوده است نه کمک های کشورهای بین المللی.

مناطق مرکزی و هزاره نشین در واقع مناطق کاملا فراموش شده در لیست کمک های بازسازی بین المللی بوده اند. ازین رو، اجرای پروژه های بازسازی انجمن کاتب در دنمارک درین میان، کاملا استثنا است. گفته میشود بیش از صد هزار مردمان مناطق مرکزی به کشورهای غربی پناهنده و درین کشورها مقیم شده اند و این پناهندگان در هر کشور انجمن های زیادی ساخته اند که برای امورات و فعالیت های فرهنگی، دینی و مذهبی شان کارآمد باشد اما هیچکدام ازین انجمن ها نتوانسته اند که در امر بازسازی و هدایت دادن کمک های کشورشان به مناطق مرکزی و زادگاه شان، قدم بردارند.

بنظر می رسد که توانمند نبودن این انجمن ها برای هدایت، جذب و انتقال کمک ها و منابع مالی برای بازسازی در مناطق محروم و زادگاه شان، از داشتن کادرهای توانمند در رنج اند و انجمن ها در حقیقت برای حضور نمایشی گردهمایی های محض تبدیل شده اند تا یک انجمن کارا و فعال.

بتول غلامی

---

موضوعات مشابه

انجمن فرهنگی کاتب در دنمارک با حمایت DRC در تطبیق پروژه های عمرانی و آموزشی در افغانستان چگونه عمل کرده است؟! اعتیاد؛ چالش کشنده و خاموش