حملات تروریستی و انتحاری، انفجار بمب و راکت پراکنی در افغانستان تبدیل به واقعیت روز مره شده است. نیروهای امنیتی افغانستان اکنون بیش از حد تحت فشار قرار گرفته و مردم هم زندگی همراه با ترس و وحشت را تجربه می کنند اما دنیا فقط تماشاگر صحنه است. بیش از چهل سال است که افغانستان کانون نزاع و جنگ داخلی بوده اما در طول بیست سال اخیر جنگ میان دولت و مخالفین دولت استمرار داشته است که نتیجه آن افزایش درگیری های مداوم، حملات مرگبار و تلفات غیر نظامیان می باشد. مناطقی که تا چند سال پیش نسبتا امن به حساب می آمد اکنون تحت کنترل طالبان یا سایر گروه های تروریستی قرار گرفته اند. علیرغم مذاکرات جاری میان دولت و طالبان، خشونت در افغانستان بیش از رو به افزایش است. تنها در چند ماه گذشته تعداد
زیادی از شهروندان در دانشگاه ها، مدارس و جاهای دیگر کشته شده اند. با وجود این واقعیت های اسفناک اما دولت های اتریش و سویدن تعدادِ از پناهجویان افغانستانی را در پانزده دسامبر سال ۲۰۲۰ میلادی اخراج کرده به کابل فرستاد و تعداد بیشتر منتظر سرنوشت مشابه هستند.

توافقنامه بازگشت میان دولت افغانستان و اتحادیه اروپا
در سال ۲۰۱۶ میلادی توافقنامه بازگشت مهاجرین افغانستانی میان اتحادیه اروپا و افغانستان امضا شد که بر اساس آن دولت افغانستان مکلف است آن بخش ازمهاجرین افغانی را که پروسه پناهندگی آنان با طی کردن مراحل قانونی رد شده اند، پس بگیرد و در برابر آن (بنا برگزارش رسانه ها) افغانستان در حدود ۱.۲ ملیارد یورو از اتحادیه اروپا دریافت خواهد کرد. علاوه بر این، اتحادیه اروپا تعهد داده است که برنامه هایی را برای استقرار مجدد پناهندگان در کشورشان روی دست گیرد که شامل موارد چون ایجاد مشاغل جدید و آموزش های حرفه ای بیشتر برای عودت کنندگان می باشد. هدف این توافقنامه جلوگیری از مهاجرت غیر قانونی و برگرداندن بدون درد سر مهاجرین افغانستانی به کشور شان در کمترین زمان ممکن بود، بدون آنکه چشم انداز حق پناهندگی مهاجرین مد نظرقرار گیرد و بدون اینکه نگرانی های شدید در مورد بازگشت آنها به یک کشور در حال جنگ و نا امن مورد ملاحظه واقع شود.

این توافقنامه از نظر اخلاقی غیرمسئولانه و غیرانسانی است که مصداق روشن آن را در بیانیه وزیر امور داخله سابق آلمان «توماس دی مایزری» می توان مشاهده کرد که در آن هنگام گفته بود: “نگرانی ما در حال حاضر شمار زیاد پناهندگان افغانستانی در اروپا است و ما می خواهیم این پیام به افغانستانی ها فرستاده شود که در کشور شان بمانند، در غیر آنصورت آنها دوباره از اروپا به افغانستان فرستاده خواهند شد. این واقعیت که مهاجرین افغانی دومین گروه بزرگ پناهندگان را تشکیل می دهد، برای ما قابل قبول نیست. سربازان و افسران آلمانی درتامین امنیت افغانستان کمک می کنند. مبالغ هنگفتی از کمک های توسعه ای به افغانستان سرازیر شده است، بنابراین می توان توقع داشت که افغانستانی ها در کشور شان بمانند”. اینگونه اظهارات در حالی از سوی سیاست مداران اروپایی ابراز می شوند که افغانستان برای دومین بار متوالی به عنوان خطرناک ترین و نا امن ترین کشور جهان معرفی شده است اما اظهارات فراوان مشابه سخنان وزیر داخله سابق آلمان در اروپا هنوز شنیده و مشاهده می شوند که بیانگر سیاست های غیر اخلاقی و ابزاری در ارتباط به مهاجرین افغانستان می باشد.

خطرات موجود در افغانستان
خطراتی که پناهجونان اخراج شده با آن در افغانستانی روبرو هستند، جدی و واقعی اند که برای درک آن کافی است به گزارش ها و تجزیه و تحلیل وضعیت امنیتی افغانستان در رسانه ها توجه کرد. با این وجود نمی توان به تجارب و اطلاعات مربوط به پناهنده های اخراج شده دسترسی داشت زیرا از یکسو آنها بطور عموم ناشناخته اند و از سوی دیگر به دلیل رعایت قانون حمایت از مصونیت اطلاعات شخصی نمی توان در مورد آنان پرسش و جستجو کرد. با این همه، خطراتی که مهاجرین عودت کننده در معرض آن هستند بدیهی و آشکار است. تنها در چند ماه گذشته با چندین عناوین خبری شوکه کننده مات و مبهوت شده ایم؛ در تاریخ دوازده ماه می سال ۲۰۲۰ میلادی یک شفاخانه زایمان در غرب کابل «دشت برچی» توسط تروریست ها مورد حمله بی رحمانه قرار گرفت. به گفته شاهدان عینی، تروریست ها بطور کورکورانه به سمت بیماران، پزشکان و وابستگان بازدید کننده از بیماران شلیک می کردند.

علاوه بر به رگبار بستن، تروریست ها با پرتاپ نارنجک در گوشه و کنار بیمارستان ده ها تن از جمله زنان و نوزادان را قتل عام کردند. در ۲۴ اکتبر ۲۰۲۰ میلادی، بیش از بیست دانش آموز در نتیجه حمله انتحاری در یک مرکز آموزشی بنام «کوثر دانش» در غرب کابل جان خود را از دست دادند. این مرکز آموزشی بدینگونه مورد حمله قرار گرفت که فرد انتحار کننده ای که می خواست وارد مرکز آموزشی در «دشت برچی» شود، در هنگام بازرسی توسط نیروهای امنیتی خود را منفجر کرد. البته این اولین باری نیست که به مراکز آموزشی در غرب کابل، عمدتا منطقه هزاره نشین، حمله می شود. در سال ۲۰۱۸ میلادی نیز جوانان زیادی در اثر یک حمله تروریستی در مرکز آموزشی «موعود» در همین ناحیه شهر کابل کشته شدند. شوربختانه اینگونه حملات مرگبار به یک امر عادی و اتفاق روز مره تبدیل شده است. در چند ماه گذشته حملات در شفاخانه ها، مدارس، دانشگاه ها، بازارها و اماکن عمومی به ویژه در غرب کابل به نحو بی سابقه ای افزایش یافته است که به صورت هدفمند هزاره ها را به عنوان یک قوم هدف می گیرند.
بافت اجتماعی افغانستان متشکل از گروه های مختلف قومی است که عمده ترین آنها هزاره، پشتون، تاجیک و اوزبیک هستند. هزاره ها یگانه قومی است که قرن ها مورد تبعیض اجتماعی قرار داشته و از طریق کشتار، کوچ اجباری، کار اجباری و آزار جسمی بطور پیوسته ستم دیده اند. مدتها پیش از امارت ظالمانه طالبان، هزاره ها از سوی حاکمان پشتون در حاشیه جامعه رانده شده و مورد تبعیض نژادی قرار گرفتند. به عنوان مثال، در اواخر قرن نوزدهم، ۶۲ ٪ از جمعیت هزاره ها به دستور عبدالرحمن خان (شاه وقت افغانستان) قتل عام شدند. در شرایط حاضر هزاره ها حتی بیشتر از پیش از اشکال گوناگون تبعیض مذهبی، قومی و اجتماعی در زندگی روزمره شان در حوزه های مختلف چون محرومیت از منابع ملی، نهادهای دولتی و سخت گیری در دانشگاه ها رنج می برند. و اکنون هم تحت حملات سیستماتیک گروه های تروریستی چون طالبان و داعش قرار دارند.

در افغانستان نزاع خونین بی شمار و غم انگیزی حاکم است که منجر به مرگ ده ها هزار غیرنظامی شده است. این بیانگر این واقعیت هم هست که به هیچ بخشی از کشور از سایه جنگ در امان نیست. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن عمدا این واقعیت ها و خطرات را نادیده می گیرند تا بتوانند هر چه تعداد بیشتر مهاجرین افغانستانی را اخراج کنند. با وجود تهدید های فزاینده فراروی مهاجرین، تعداد مهاجرین اخراج شده به این کشوردر حال افزایش است. اتحادیه اروپا برای اینکه بتوانند روند اخراج را ادامه دهند، افغانستان را در کل یا برخی از مناطق آن را مانند پایتخت کابل که در حال حاضر به عنوان خطرناک ترین پایتخت جهان شناخته می شود «امن» اعلام کرده اند.
استفاده از گاز اشک آور در یونان در سال ۲۰۲۰ میلادی علیه مهاجرین به وضوح نشان می دهد که اتحادیه اروپا نه تنها چشم شان را بر روی واقعیت ها بسته که از آن پشتیبانی نیز می کنند. زیرا پس از آنکه ترکیه به هزاران پناهجو اجازه داد بدون هیچ مانعی از مرز عبور کنند، پلیس یونان نه تنها به هزاران پناهنده با گاز اشک آور حمله کرد، بلکه آنان را به صورت گروهی و با اعمال خشونت به ترکیه بازگرداند. این رفتار در تضاد با قانون و پالیسی پناهندگی اروپا است زیرا احترام به حق پناهندگی و پناهجویان نه تنها یک تعهد اخلاقی است بلکه یک مسله حقوق بشری نیز می باشد که در کنوانسیون های بین المللی و اروپایی مورد تایید قرار گرفته است. بنابراین اخراج پناهندگان به افغانستان باید فورا متوقف شده و با در نظر گرفتن وضعیت فعلی افغانستان با آنها رفتار عادلانه و بشر دوستانه صورت گیرد.

---

موضوعات مشابه

نگاهی به مشکلات هزاره طالبان و روشنفکران پشتون: همبستگی ننگین توافق صلح امریکا با طالبان: جنبۀ اتنیکی توافق آمریکا و طالبان، یکسال بعد